Geri Dönüştürülemeyen Atıklar: Son Durakları Neresi?
Verilerle Güçlendirilmiş Bir İnceleme
Dünyamız her geçen gün daha fazla atıkla boğuşuyor. 2022 yılı itibarıyla dünya genelinde yılda yaklaşık 2 milyar ton katı atık üretilmektedir. Bu atıkların %13’ü geri dönüştürülürken, %79’u yakma veya gömülme gibi yöntemlerle bertaraf edilmektedir.
Geri Dönüştürülemeyen Atık Sorunu:
Geri dönüştürülemeyen atıklar, kirli plastikler, bazı kağıt türleri, tekstil ürünleri, elektronik cihazlar, bebek bezleri, straforlar ve bazı gıda ambalajları gibi geniş bir yelpazeyi kapsar. Bu atıkların geri dönüşümü mümkün değildir ve çevreye büyük zarar verirler.
Geri Dönüştürülemeyen Atık İşlemleri:
Geri dönüştürülemeyen atıklar için uygulanan üç temel işlem vardır:
1. Yakma:
- 2022 yılında dünya genelinde 500 milyondan fazla ton geri dönüştürülemeyen atık yakılmıştır.
- Yakma işlemi, enerji geri kazanımı için kullanılır.
- Yanma sonucunda oluşan ısı enerjisi, elektrik üretiminde veya ısınmada kullanılabilir.
- Yakma işleminin hava kirliliğine neden olma riski vardır.
2. Gömme:
- 2022 yılında dünya genelinde 1,4 milyar ton geri dönüştürülemeyen atık çöp sahalarına gömülmüştür.
- Gömme işlemi, kontrollü çöp sahalarında özel geomembranlarla kaplanarak yapılır.
- Gömülen atıklardan sızan kirleticiler toprak ve su kaynaklarını kirletebilir.
3. Kompostlama:
- 2022 yılında dünya genelinde 100 milyondan fazla ton organik atık kompostlanarak gübreye dönüştürülmüştür.
- Kompostlama işlemi, organik atıkların çöp sahalarına gitmesini önler ve toprak verimliliğini artırır.
Geri D dönüştürülemeyen Atık Sorunlarının Etkileri:
Geri dönüştürülemeyen atıklar, çevreye ve insan sağlığına birçok zarar verir. Bu zararlar şunlardır:
- Toprak kirliliği: Gömülen atıklardan sızan kirleticiler, toprak ve su kaynaklarını kirletir.
- Su kirliliği: Atık su ve yağmur suları, çöp sahalarından sızan kirleticilerle kirlenebilir.
- Hava kirliliği: Yakılan atıklardan çıkan duman, hava kirliliğine neden olur.
- Sera gazı emisyonları: Çürüyen organik atıklar, metan gazı gibi sera gazları üretir.
- Görsel kirlilik: Çöp sahaları, estetik açıdan hoş olmayan görüntüler oluşturur.
Çözüm Önerileri:
Geri dönüştürülemeyen atık sorununu çözmek için şunları yapabiliriz:
- Geri dönüştürülebilir atık miktarını artırmak: 2023 yılı itibarıyla Türkiye’de geri dönüşüm oranı %13’tür. Bu oranı artırmak için geri dönüştürülebilir atıklarımızı ayrıştırarak geri dönüşüm kutularına atalım.
- Tek kullanımlık ürünlerden kaçınmak: Poşet, plastik bardak ve pipet gibi tek kullanımlık ürünler yerine tekrar kullanılabilir ürünler tercih edelim.
- Atıklarımızı azaltmak: İhtiyacımızdan fazlasını almamaya ve bilinçli tüketmeye özen gösterelim.
- Kompost yapmak: Organik atıklarımızı kompost yaparak gübreye dönüştürelim.
- Geri dönüştürülemeyen atıkların yakılması ve gömülmesi için daha çevre dostu yöntemler geliştirmek
Sonuç:
Geri dönüştürülemeyen atıklar, çevre için büyük bir tehdit oluşturmaktadır. Bu sorunu çözmek için hepimize görev düşmektedir. Geri dönüştürülebilir atıklarımızı ayrıştırarak, tek kullanımlık ürünlerden kaçınarak ve atıklarımızı azaltarak çevreyi korumaya katkıda bulunabiliriz.